Category: Լուրեր Սփիւռքէն

Կիրակի, 19 Յուլիս 2015-ի երեկոյեան ժամը 8:00-ին, Մեծի Տանն Կիլիկիոյ Կաթողիկոսութեան 100-ամեակի նուիրուած Սրբալոյս Միւռոնի օրհնութեան, եկեղեցական արարողութիւններուն եւ ձեռնարկներուն համար աշխարհի չորս կողմերէն Լիբանան ժամանած ուխտաւորները եւ Լիբանանի երաժշտասէր հանրութիւնը լեցուցած էին Պիքաֆայայի Սուրբ Աստուածածին Վանքի շրջափակը: Անոնք եկած էին ունկնդրելու եւ ըմբոշխնելու հայ երաժշտութիւնը:

Հանդիսութիւնը կը հովանաւորէր Ն.Ս.Օ.Տ.Տ. Արամ Ա. Կաթողիկոսը եւ կը նախագահէր Ազգային Բարերար Տէր եւ Տիկ. Ալեքքօ Պէզիքեան: Ներկայ էին Կաթողիկոսութեան 100-ամեակի ձեռնարկներուն հրաւիրուած եկեղեցիներու հոգեւոր պետերը եւ ներկայացուցիչները, որոնք ժամանած էին, Միջին Արեւելքէն, Եւրոպայէն, Ափրիկէէն, Հիւսիսային ու Հարաւային Ամերիկաներէն եւ Հնդկաստանէն:

Պէյրութի սիմֆոնիք նուագախումը ղեկավարութեամբ մայսթրօ Յարութ Ֆազլեանին մեկնաբանեց Արամ Խաչատրեանի եւ այլ հայ երաժիշտներու գործերը: Երեկոն յատուկ հմայք ստացաւ երբ աշխարհահռչակ սոփրանօ Յասմիկ Պապեան եւ թենոր Բարսեղ Թումանեան իրենց թովիչ ձայներով հմայեցին հանդիսականները: Սուրբ Աստուածածին Վանքի Հայոց Ցեղասպանութեան երկնասլաց յուշարձանը, որուն հովանիին տակ տեղի ունեցաւ համերգը, կարծէք միջնորդ կը հանդիսանար դէպի երկինք փոխանցելու Հայոց Ցեղասպանութեան նահատակներու յիշատակը պանծացնող հայ հանճարներուն ստեղծագործութիւնները: Արդարեւ, պատմութիւնը վկայ եղաւ, որ հայ ժողովուրդի ստեղծագործ ոգին է, որ յաղթահարեց ու կը շարունակէ յաղթահարել պատմութեան բոլոր ոսոխներուն: Շուրջ մէկ ու կէս ժամ տեւող համերգի աւարտին ներկայ հազարաւոր ժողովուրդը յոտընկայս ծափողջոյններով գնահատեց նուագողներուն ու մենակատարներուն բացառիկ կատարողութիւնը:

Երաժշտական երեկոյին փակումը կատարելով, Վեհափառ Հայրապետը իր գնահատանքը յայտնեց սիմֆոնիք նուագախումբի ղեկավար մայսթրօ Յարութ Ֆազլեանին, աշխարհահռչակ երգչուհի եւ երգիչ Յասմիկ Պապեանին եւ Բարսեղ Թումանեանին, ինչպէս նաեւ նուագախումբի բոլոր անդամներուն, որոնք հայ երաժշտութեան առթած յուզմունքներով ու խոյանքներով լիցքաւորեցին ներկաները:

Ապա, Նորին Սրբութիւնը բեմ հրաւիրեց Սուրբ Աստուածածին Վանքի նահատակաց ու վերածննդեան յուշարձանի համալիրի, Թռչնոց Բոյնի Հայոց Ցեղասպանութեան «Արամ Պէզիքեան» Որբերու թանգարանի եւ Անթիլիասի Նահատակաց մատրան բարերար Տէր եւ Տիկին Ալեքքօ եւ Անի Պէզիքեանը, ընտանիքի անդամներով: Բարձր գնահատելէ ետք Պէզիքեան ընտանիքի իշխանական բարերարութիւնը՝ Մեծի Տանն Կիլիկիոյ Կաթողիկոսութեան ճամբով հայ ժողովուրդին, «Ասպետ»ի կարգի շքանշանով պարգեւատրեց Տիար Զարեհ Պէզիքեանը (յայտնենք որ մի քանի տարիներ առաջ Վեհափառ Հայրապետը «Իշխան»ի կարգի շքանշանով պարգեւատրած էր Տիար Ալեքքօ եւ Անի Պէզիքեանը): Նորին Սրբութիւնը նաեւ գնահատանքով անդրադարձաւ Կաթողիկոսարանի Կալուածոց յանձնախումբի կատարած աշխատանքին, որ մօտէն եւ կամաւոր կերպով հետեւած էր ընդհանրապէս Կաթողիկոսարանի շինարարական աշխատանքներուն եւ յատկապէս վերոնշեալ շինարարութիւններուն, եւ ապա, «Ս. Մեսրոպ Մաշտոց» շքանշանով պարգեւատրեց ճարտարապետներ Վահէ Գալինճեանը եւ Վազգէն Չէքիճեանը (յայտնենք որ Վեհափառ Հայրապետը պարգեւատրած էր նոյն յանձնախումբի անդամներէն ճարտարապետ Յակոբ Աթէշեանը եւ 2006-ին ճարտարապետ Յակոբ Շամլեանը):

Հայ Եկեղեցւոյ ամէնէն նուիրական ու հոգեթով արարողութիւնը՝ Սրբալոյս Միւռոնի օրհնութիւնը, որ աւանդութեան համաձայն եօթ տարին անգամ մը կը կատարուի, հոգեւոր վերանորոգութիւն կ’առթէ եւ Սուրբ Հոգւոյ շնորհաբաշխ ներկայութեամբ կը հզօրացնէ եկեղեցւոյ առաքելութիւնը: Հայոց Ցեղասպանութեան 100-ամեակին տեղի ունեցած Սրբալոյս Միւռոնի օրհնութիւնը իր յատուկ նշանակութիւնը ունեցաւ Մեծի Տանն Կիլիկիոյ Կաթողիկոսութեան ու մեր ժողովուրդի զաւակներուն համար, որոնք 100 տարիներ շարունակ աղաղակող ձայնը հանդիսացան անպատիժ մնացած այս անմարդկային ոճիրին: Եւ ահաւասիկ, Հայոց Ցեղասպանութեան 100-ամեակի Սրբալոյս Միւռոնի օրհնութիւնը եկաւ օծելու հարիւր հազարաւոր անմիւռոն մնացած մանուկներու եւ մէկ ու կէս միլիոն նահատակ սուրբերու յիշատակը եւ վերանորոգելու մեր արդար դատին պայքարի շարունակութիւնը:

Շաբաթ, 18 Յուլիս 2015-ին, երեկոյեան ժամը 8:00-ին, Սրբալոյս Միւռոնի օրհնութեան Հայրապետական թափօրը ծայր առաւ Պիքֆայայի Սուրբ Աստուածածին Վանքի Վեհարանէն եւ ուղղուեցաւ դէպի Վանքի շրջափակին մէջ գտնուող Հայոց Ցեղասպանութեան յուշարձանը, որուն առջեւ տեղի ունեցաւ Սրբալոյս Միւռոնի օրհնութեան արարողութիւնը: Սուրբ Գրիգոր Լուսաւորչի Աջը պահպանող պատմական արկղը շալկող երկու եպիսկոպոսներ, Սուրբ Էջմիածնի Միւռոնը, հին Միւռոնը, բալասանը եւ վարդի իւղը բռնող եպիսկոպոսներ, առաւել տասներկու զգեստաւորուած եպիսկոպոսներ առաջնորդեցին Ն.Ս.Օ.Տ.Տ. Արամ Ա. Վեհափառ Հայրապետը: Հազարաւոր ուխտաւորներ, որոնք եկած էին Մեծի Տանն Կիլիկիոյ Կաթողիկոսութեան թեմերէն՝ հեռաւոր հիւսիսային ու հարաւային Ամերիկաներէն, Եւրոպայի զանազան երկիրներէ, Պարսկաստանէն, Արաբական երկիրներէ ողողած էին Սուրբ Աստուածածին Վանքի հսկայ շրջափակը: Հոծ թիւով հաւատացեալներու ներկայութիւնը պերճախօս վկայութիւն մըն էր, մեր ժողովուրդի ամուր կապուածութեան ու հաւատարմութեան հանդէպ Հայ Առաքելական Սուրբ Եկեղեցւոյ, Մեծի Տանն Կիլիկիոյ Կաթողիկոսութեան եւ անոր հաւատքի առաքելութեան:

Սրբալոյս Միւռոնի օրհնութեան արարողութեան նախագահեց Ն.Ս.Օ.Տ.Տ. Արամ Ա. Վեհափառ Հայրապետը: Մեծի Տանն Կիլիկիոյ Կաթողիկոսութեան թեմակալ առաջնորդներու շարքին, սրբազան արարողութեան իրենց մասնակցութիւնը բերին Ամենայն Հայոց Կաթողիկոսութեան ներկայացուցիչ՝ Գերշ. Տ. Վազգէն Եպս. Միրզախանեան, Վիրահայոց Առաջնորդ եւ Գերշ. Տ. Վարդան Եպս. Նաւասարդեան: Կոստանդնուպոլսոյ Հայոց Պատրիարքութեան ներկայացուցիչն էր Պատրիարքական Ընդհանուր Փոխանորդ Գերշ. Տ. Արամ Արք. Աթէշեան եւ Գերշ. Տ. Սահակ Եպս. Մաշալեան:

Արարողութեան ներկայ գտնուեցան եւ աղօթակից դարձան զանազան եկեղեցիներու՝ Ղպտի Ուղղափառ, Հապէշ Ուղղափառ, Հնդիկ Մալապպար, Ասորի Ուղղափառ, Մարոնի, Յոյն Ուղղափառ, Ռուս Ուղղափառ, Կաթոլիկ, Յոյն Կաթոլիկ, Ասորի Կաթոլիկ, Հայ Կաթոլիկ, Քաղդէացի, Աւետարանական, Հայ Աւետարանական համայնքներու պետեր եւ բարձրաստիճան ներկայացուցիչներ, ինչպէս նաեւ Լիբանանի մէջ Պապական Նուիրակը եւ Վատիկանէն Ֆրանսիս Պապին անձնական ներկայացուցիչ կարտինալը: Ներկայ էին նաեւ պետական բարձրաստիճան անձնաւորութիւններ, դեսպաններ եւ Կաթողիկոսարանի օտար թէ հայ բարեկամներ: Զանազան եկեղեցիներու պետերը, որոնք չկրցան անձամբ եւ կամ ներկայացուցիչներու միջոցաւ ներկայ գտնուիլ արարողութեան, շնորհաւորական նամակներ յղեցին Վեհափառ Հայրապետին:

Արարողութիւնը ընթացաւ Ատուածաշնչական եւ աղօթքներու ընթերցումներով՝ Վեհափառ Հայրապետին ու մասնակից եպիսկոպոսներուն կողմէ, աղերսելով աստուածային օրհնութիւնն ու Սուրբ Հոգիին ներգործութիւնը: Սրբալոյս Միւռոնի պատմական կաթսային կափառիչը բացուեցաւ եւ արարողապետ Հոգշ. Տ. Թորգոմ Վրդ. Տօնոյեանին հրաւէրով եպիսկոպոսներ Վեհափառ Հայրապետին մատուցեցին անուշաբոյր վարդի իւղը եւ բալասանը, որ յատուկ աղօթքներու ընթերցումով Նորին Սրբութիւնը խառնեց նոր Միւռոնին: Ապա, Նորին Սրբութիւնը նոր Միւռոնին խառնեց Սուրբ Էջմիածնի մէջ օրհնուած Սուրբ Միւռոնը, ի նշան Հայ Եկեղեցւոյ անքակտելի միութեան եւ վերջապէս միւռոնաթափ աղաւնիին մէջէն Վեհափառ Հայրապետը հեղուց հին Միւռոնը՝ ապահովելով շարունակականութիւնը Ս. Թադէոս Առաքեալի Հայաստան բերած բժշկարար իւղին եւ Սուրբ Գրիգոր Լուսաւորիչի կողմէ օրհնուած Միւռոնին:

Սուրբ Էջմիածնի ներկայացուցիչ Սրբազանը կարդաց Ամենայն Հայոց Ն.Ս.Օ.Տ.Տ. Գարեգին Բ. Կաթողիկոսի  խօսքը, որուն մէջ եղբայրական սիրով կ’ողջունէր Ն.Ս.Օ.Տ.Տ. Արամ Ա. Կաթողիկոսը: Գարեգին Բ. Վեհափառ Հայրապետը իր յղած խօսքին միջոցով ըսաւ. «Սրբացեալ մեր նահատակները եւ բոլոր սրբերի բարեխօսութեան աղերսով այժմ միաւորւում ենք  մեր աղօթքները Սուրբ Միւռոնի օրհնութեան առիթով՝ հայցելով, որ Տէրը նրանով պարգեւի մեզ հոգեւոր խաղաղութիւն, դէպի Աստուած անսայթաք ընթացք եւ մեր կեանքը պահպանի խաղաղութեան ու բարօրութեան մէջ: Միւռոնօրհնութեան այս սրբազան արարողոթիւնը վերստին հրաւէր է մեզ առ Աստուած հաւատքի եւ ուխտի նորոգութեան, նախանձախնդրութեան հոգեւոր ու ազգային մեր ինքնութեան հանդէպ, հրաւէր՝ միաբան ու միասնական մեր ջանքերը ներդնելու ի սպաս մեր Եկեղեցու պայծառութեան, մեր հայրենիքի շենացման ու հզօրացման, ի Սփիւռս աշխարհի ազգային մեր կեանքի զօրացման»:

Արարողութեան ամէնէն նուիրական պահը եղաւ երբ Հայ Եկեղեցւոյ «Հաւատքի Հօր» Սուրբ Գրիգոր Լուսաւորչի աջով Վեհափառ Հայրապետը խառնեց նոր Միւռոնը եւ ապա, նոր Միւռոնով թաթխուած Սուրբ Աջով օրհնեց ներկայ հազարաւոր ժողովուրդը:

Արարողութեան երգեցողութիւն կատարեց Կաթողիկոսարանի «Շնորհալի» երգչախումբը, ղեկավարութեամբ Հոգշ. Տ. Գարեգին Վրդ. Շխրտմեանի: Միւռոնօրհնէքի կնքահայրութիւնը ստանձնած էր Սպահան-Իրանէն Տիար Վարուժ Մինասեան: Հայրապետական «Ամպ հովանի»ն բռնելու պատիւը տրուեցաւ Կաթողիկոսարանի բարերարներէն՝ Տոքթ. Տրդատ Մանկիկեանի (Միացեալ Նահանգներ), Տիարք Ալեքքօ Պէզիքեանի (Զուիցերիա), Հրայր Սողոմոնեանի (Ա.Մ. Էմիրութիւններ), Արա Խանոյեանի ((Ա.Մ. Էմիրութիւններ), ԳրիգորՄահսէրէճեանի (Ա.Մ. Էմիրութիւններ),  Հենրիկ Տէր Ղուկասեան (Իրան), Սուրէն Սարգիսեանի (Լիբանան) եւ Ատոմ Թնճուկեանի (Անգլիա):

Հոգեպարար արարողութեան աւարտին, Սուրբ Աթոռոյս Գահակալ Ն.Ս.Օ.Տ.Տ. Արամ Ա. Կաթողիկոս իր Հայրապետական հոգեշունչ պատգամը յղեց ներկայ եւ արբանեակային ուղղակի հեռասփռումի ճամբով աշխարհի չորս կողմերուն արարողութեան հետեւող հայ ժողովուրդի զաւակներուն:

Վեհափառ Հայրապետը իր պատգամին սկիզբը նախ ողջունեց Ն.Ս.Օ.Տ.Տ. Գարեգին Բ. Ամենայն Հայոց Կաթողիկոսը, Երուսաղէմի ու Պոլսոյ Պատրիարքական Աթոռներու Գահակալները, Հայաստանի Հանրապետութեան Նախագահը, աշխարհի բոլոր կողմերէն ժամանած հոգեւոր պետերը, եկեղեցիներու ու միջ-եկեղեցական կազմակերպութիւններու ներկայացուցիչները եւ զանազան գաղութներէն ժամանած ուխտաւոր ժողովուրդը։ Խօսելով Սուրբ Միւռոնի մասին, Նորին Սրբութիւնը ըսաւ. «Սրբալոյս Միւռոնը իւրայատուկ տեղ ունի մեր եկեղեցւոյ ծէսին ու ընդհանրապէս մեր քրիստոնէական կեանքին մէջ։ Սուրբ Միւռոնի դրոշմով հայ մանուկը աստուածային շնորհներով կը լեցուի եւ կը դառնայ հայ եկեղեցւոյ զաւակ։ Սուրբ Միւռոնի օծումով Աստուծոյ ու հայ եկեղեցւոյ սպասաւորութեան կոչուած հայ մարդը կը դառնայ նոր մարդ։ Սուրբ Միւռոնի ներկայութեամբ ապականութիւնը կը հեռանայ մեր կեանքէն ու սրբութեան շղարշով կը ծածկուի մեր կեանքը։ Սուրբ Միւռոնի հեղումով հաւատքի զէնքով, յոյսի վահանով ու սիրոյ ուժով զինուած կը դիմագրաւենք կեանքի ամէն տեսակ չարերն ու չարիքները։ Այս համոզումով մեր ժողովուրդը ջերմ հաւատքով ու խոր երկիւղածութեամբ մօտեցած է Միւռոնին»։

Ապա, մեր եկեղեցւոյ ու ժողովուրդի պատմութեան անդրադառնալով, Վեհափառ Հայրապետը յիշեցուց. «Պատմութեան խաւարին դիմաց մեր կեանքը լոյսի ու յոյսի ճառագայթներով պայծառակերպեց Սուրբ Միւռոնը։ Պատմութեան փոթորիկներուն դիմաց երկնային խաղաղութեան աւետիսը բերաւ Սուրբ Միւռոնը։ Հայ եկեղեցւոյ Սրբալոյս Միւռոնը անքակտելիօրէն շաղախուեցաւ հայ ժողովուրդի պատմութեան հետ. քալեց հայ կեանքի տառապալից ճամբաներէն, նոյնացաւ հայու էութեան հետ, ձգտումներուն ու երազներուն հետ, դառնալով հայո՛ւ Միւռոն։ Սուրբ Միւռոնով դրոշմուեցաւ հայը, անով ստացաւ իր քրիստոնեայ հայու անունը, այլ խօսքով՝ իր հարազատ ինքնութիւնն ու իւրայատուկ դիմագիծը, ապրելու, պայքարելու ու ստեղծագործելու հաւատքն ու կամքը»։

Նորին Սրբութիւնը Սուրբ Միւռոնը նկատեց «Մեր եկեղեցւոյ միութեան ամուր շաղախը. այս խոր գիտակցութեամբ է որ Կաթողիկոսական երկու Աթոռներու Միւռոնները օրհնութեան ժամանակ իրարու կը խառնուին, դառնալով նոյն եւ մէկ եկեղեցւոյ նոյն Միւռոնը»։ Վեհափառ Հայրապետը նաեւ շեշտեց, թէ Հայոց Ցեղասպանութեան 100-ամեակին առիթով տեղի ունեցող ներկայ Միւռոնի օրհնութիւնը յատուկ կարեւորութիւն մը ունի, «Սրբալոյս Միւռոնին օրհնութիւնը հրաւէր մըն է մեր ժողովուրդի զաւակներուն՝ իրենց քրիստոնէական հաւատքը խորացնելու, սէրը ամրապնդելու ու պահանջատիրական կամքը պրկելու։ Սրբալոյս Միւռոնին օրհնութիւնը կոչ մըն է մեր ժողովուրդի զաւակներուն մեր ազգային պահանջատիրական պայքարը Միւռոնի հոգեւոր զօրութեամբ թրծելու»։

Ն.Ս.Օ.Տ.Տ. Արամ Ա. Կաթողիկոսը իր Հայրապետական պատգամը փակեց խնդրելով Աստուծմէ, որ Սուրբ Միւռոնի օրհնութիւնը դառնայ մեր ժողովուրդի զաւակներուն համար հոգեւոր վերածննդեան ու ազգային զարթօնքի աղբիւր։

<<Փոքրիկ Հրեշտակներ>>
շաբաթօրյա դպրոցի մամլո դիվան

2000 թ․-ին Բլիկյան ընտանիքի ազնիվ մտահղացմամբ հիմնադրվեց <<Փոքրիկ Հրեշտակներ>> շաբաթօրյա դպրոցը, որը 2010թ․-ին Հյուսիսային Ամերիկայի Արևմտյան թեմի բարեխնամ առաջնորդ, գերաշնորհ Տ․ Հովնան արք․ Տերտերյանի օրհնությամբ տեղափոխվեց Առաջնորդարան՝ վերակազմավորվելով Ս․ Ղևոնդյանց Մայր Տաճարի հովանու ներքո։ Անցնող տարիներին վարժարանը շնորհիվ իր  ազգային ոգու պահպանությանն ուղղված ջանքների ու որակյալ, հայեցի դաստիարակության դարձավ Լոս Անջելեսի ամենահեղինակավոր կրթօջախներից մեկը։ Այստեղ ջերմության, սիրո, անկեղծության, ազնիվ մթնոլորտում մեր մատաղ սերունդը շարունակում է հաղորդակցվել հայոց բազմադարյա մշակույթին, բյուրեղյա մայրենի լեզվին ու  հազարամյա պատմությանը։  Ուսումնական կենտրոնն իր կառուցվածքով, որդեգրած մոտեցումներով, դասավանդման արդիական, ազգային ու հոգեմտավոր սկզբունքներով դարձել է նմանատիպ հաստատությունների չափօրինակ և առաջատար՝ ոչ միայն Միացյալ Նահանգներում, այլև ողջ սփյուռքի տարածքում։ Ամենևին էլ պատահական չէ, որ դպրոցի իրականացրած հսկայածավալ ծառայությունը, ուշադրության և բարձր գնահատականի է արժանացել նաև հայրենի կառավարության կողմից։ 2015թ․-ի ապրիլի 9-ին ՀՀ սփյուռքի նախարարության, Համաշխարհային հայկական կոնգրեսի և Ռուսաստանի հայերի միության կողմից կազմակերպված <<Մայրենիի Պաշտպան>> մրցույթում, ուր 15 երկրներից մասնակցում էր  շուրջ 95 հաստատություն <<Փոքրիկ Հրեշտակներ>>-ն  արժանացավ գլխավոր մրցանակի, I կարգի դիպլոմի և դրամական պարգևի։

Նմանօրինակ պատիվը ոչ միայն կատարվող աշխատանքի արդար արժևորումն է, այլև կրթօջախի պաշտոնեության ու մանկավարժների անսակարկ նվիումի արդյունքը։ Դպրոցի տնօրեն, բարեշնորհ Հովհաննես սարկավագ Գումրույանի խոսքերով․ <<Հայրենի իշխանության կողմից այսպիսի գնահատությունը լավագույն նվերն էր հաստատության հոբելյանական տարեդարձին։ Այն միաժամանակ պարտավորեցնող էր, խրախուսող ու ոգեշնչող>>։

Շնորհիվ եկեղեցուց տարածվող առատ օրհնության և Առաջնորդարանի մշտական խնամքի <<Փոքրիկ Հրեշտակներ>> շաբաթօրյա դպրոցը յուրօրինակ լուսավորության կենտրոն է, որտեղ աշխատող   ուսուցիչներն ունեն բազմամյա դասավանդման փորձ։ Նրանք ուսումնական ողջ տարվա ընթացքում  իրենց գիտելիքները՝ շաղախված հայրենասիրությամբ, հոգևոր ու անանց արժեքներով փոխանցում են մեր մատաղ սերնդին։ Հարկ է նշել, որ մանկավարժները մշտական համագործակցության մեջ են դոկտոր Էլի Անդրեասյանի կողմից համակարգվող թեմի գիտակրթական հանձնախմբի հետ և իրենց մշտական մասնացությունն են բերում  ուսուցիչների ամենամյա վերապատրաստման դասընթացներին։

Դպրոցն առաջնորդվում է Հայաստանի Հանրապետության հանրակրթական դպրոցների դասագրքերով։ Իր  կապն աշակերտների և ծնողների հետ պահում է զանազան միջոցներով։ Ունի անգամ հատուկ ֆեսբուքյան էջ (Little Angels Saturday School), ուր տեղադրվում են դպրոցին առնչվող հատուկ նյութեր, նկարներ և հայտարարություններ։

Հաստատությունում սովորող շուրջ 200 աշակերտները ջերմ մտերմությամբ են կապված արևմտյան թեմի հոգևոր դասի, հատկապես Ս․ Ղևոնդյանց Մայր Տաճարի հովիվ, արժանապատիվ Տ․ Խաժակ քահանա Շահբազյանի հետ։ Տեր հայրը խնամքով ամեն շաբաթ բարոյական ու կրոնական պատգամ և օրհնությունն է փոխանցում սաներին։ Վերջիններս հոգևոր գանձերով հարստացած՝ շարունակում են իրենց ուսումնական առօրյան։ Նրանք ակտիվորեն մասնակցում են նաև թեմական, հոգևոր ու ազգային ձեռնարկներին, արարողություններին ու տօներին։ Ամենամյա տարեվերջի քննություններին ու կազմակերպվող հանդեսներին ի հայտ է գալիս  մանուկների ձեռք բերած  գիտելիքները ։

2014-15 ուսումնական տարվա փակման հանդիսավոր արարողությունը տեղի ունեցավ հունիսի 13-ին, Առաջնորդարանի <<Գալաճեան>> սրահում։ Իր օրհնության խոսքում առաջնորդ, բարձրաշնորհ Տ․Հովնան արք․ Տերտերյանը շնորհավորեց ներկաներին դպրոցի  հոբելյանական տարեդարձի առթիվ։ Սրբազան հայրն  իր մասնավոր գնահատությանն արժանացրեց դպրոցի պաշտոնեությանն ու հակապես ծնողներին, որոնք ջանք ու եռանդ չեն խնայում, իրենց զավակներին հայ պահելու դժվար ու պատասխանատու առաքելության մեջ։   3 մասից բաղկացած շքեղ հայտագիրը լի էր գեղեցիկ արտասանություններով, երգերով ու հաճելի կատարումներով։ Ձեռնարկին ներկա հյուրերից <<Հայաստան Ծառատունկ>>  ծրագրի պատասխանատու Անահիտ Ղարիբյանը՝ որպես բազմամյա համագործակցության և   բարեկամության նշան՝ վարժարանի տնօրինությանը հանձնեց հատուկ վկայագիր։ Վերջում տնօրենը ներկաներին տեղեկացրեց, որ ընդառաջ գնալով ծնողների բազմաթիվ դիմում-խնդրանքներին, սկսած 2015-16 տարեշրջանից դպրոցի ուսումնառության տևողությունն ավելանալու է ևս մեկով՝ դառնալով վեցամյա, իսկ նոր ուսումնական տարվա մեկնարկը լինելու է օգոստոսի 22-ին:

Բրիտանական «Don’t Panic» ընկերութեան ստեղծագործական խումբը հոլովակ մը պատրաստած է «Save the Children» կազմակերպութեան պատուէրով, որուն նպատակն է հրաւիրել աշխարհի ուշադրութիւնը Սուրիոյ մէջ շարունակուող բռնութիւններուն ու ատոր հետեւանքով երեխաներու ճակատագիրներու խեղման վրայ:

Hayernaysor.am-ի տեղեկութիւններով՝ հոլովակը կ’աւարտի խօսուն նախադասութեամբ,- «Եթէ ատիկա այստեղ չի կատարուիր, չի նշանակեր, որ չի կատարուիր ընդհանրապէս»…

Հայոց ցեղասպանութեան 100-րդ տարելիցի Սուրիոյ կեդրոնական մարմինը անցնող օրերուն Հալէպի Ս. Աստուածածին եկեղեցւոյ «Սուրէնեան» դահլիճին մէջ նիստ  գումարած է, կը տեղեկացնէ Հայոց ցեղասպանութեան 100գրէ «Արմէնփրէս»-ը:

Նիստը նախագահած  է Բերիոյ թեմի առաջնորդ Տ. Շահան Արք. Սարգսեան, Հայ Կաթողիկէ առաջնորդ Տ. Պետրոս Արք. Միրիաթեան եւ Դամասկոսի թեմի առաջնորդ Տ. Արմաշ եպս. Նալպանտեան:

Նիստի հիմնական թեման էր լսել Հայոց ցեղասպանութեան 100-րդ տարելիցի Սուրիոյ կեդրոնական մարմինի գործունէութիւնը եւ յառաջիկայ ծրագիրները Սուրիոյ տարածքին մէջ: Հալէպի մէջ Հայոց ցեղասպանութեան 100-րդ տարելիցի ձեռնարկները համակարգող մարմինի ատենապետներէն Ժիրայր Ռէիսեան ժողովին ներկայացուցած է մինչեւ այժմ տեղի ունեցած 30-է աւելի տարբեր ձեռնարկներ, ինչպէս նաեւ յառաջիկայ օրերուն Հալէպի մէջ տեղի ունենալիք տարբեր ձեռնարկներու յայտագիրները:

Նիստին ներկայացուած է նաեւ գործադիր մարմինի կողմէ յատուկ պատրաստուած տեղեկագիր եւ մէկական օրինակ յանձնուած է համայնքապետներուն, կազմակերպութիւններուն ու երկու բարեգործական միութիւններուն:

Տ. Արմաշ Նալպանտեան նոյնպէս ներկայացուցած է Դամասկոսի մէջ տեղի ունեցած Հայոց ցեղասպանութեան 100-րդ տարելիցի ձեռնարկներն ու յառաջիկայ ծրագիրը:

Հայոց ցեղասպանութեան 100-րդ տարելիցի Սուրիոյ կեդրոնական մարմինի տնօրէն Աւօ Գաթրճեան հակիրճ ներկայացուցած է մինչեւ այժմ տարուած աշխատանքներն ու Հալէպի պատերազմական թէժ պայմաններուն մէջ Հայոց ցեղասպանութեան 100-րդ տարելիցի Սուրիոյ կեդրոնական մարմինի տեղեկատուական աղբիւրը, որ մինչեւ օրս կատարուած ձեռնարկները հաղորդակցական դժուարին պայմաններուն մէջ կը տարածէ աշխարհի մէջ:

Երեւանի քաղաքապետ Տարօն Մարգարեան Մարսէլի փոխքաղաքապետ Տիտյէ Փարաքեանի, Մարսէլի մէջ ՀՀ գլխաւոր հիւպատոս Վարդան Սրմաքէշի եւ Մարսէլի 11 եւ 12-րդ շրջանի ղեկավար, Ֆրանսայի ԱԺ պատգամաւոր Վալերի Պուայէի ուղեկցութեամբ այցելած է հայկական Պոմոն թաղամասին մէջ գտնուող Հայոց ցեղասպանութեան զոհերու յիշատակը յաւերժացնող յուշահամալիր: Քաղաքապետը երեւանեան պատուիրակութեան անդամներուն հետ միասին յարգանքի տուրք  մատուցած է Մեծ եղեռնի անմեղ զոհերու յիշատակին: Այս մասին կը յայտնեն Քաղաքապետարանի մամլոյ ծառայութենէն:

Մարսէլի 11 եւ 12-րդ շրջանի ղեկավար, Ֆրանսայի ԱԺ պատգամաւոր Վալերի Պուայէն նշած է, որ Մարսէլի հայկական ու հայաշատ թաղամասին մէջ գտնուող յուշահամալիրը կ’առանձնանայ ոչ միայն որպէս ճարտարապետական կառոյց, այլեւ առանձնակի խորհուրդ ունի որպէս պատմական ուղեցոյց ինչպէս տեղի հայ համայնքի, այնպէս ալ Մարսէլի ողջ բնակչութեան համար: Քաղաքապետ Տարօն Մարգարեանին ներկայացուած է նաեւ յուշահամալիրի հարեւանութեամբ այս տարի տեղադրուած յուշաքարը, որը Մեծ եղեռնէն մազապուրծ  հայ մայրերու ու անոնց ժառանգներու իւրովի խոնարհումն է` ի յիշատակ 1915-ին զոհուած հայ կանանց:

Տեղուոյն վրայ Երեւանի քաղաքապետը ծանօթացած է նաեւ հայ համայնքի ներկայացուցիչներուն հետ, որոնք իրենց գոհունակութիւնը  փոխանցած են Տարօն Մարգարեանին` Երեւանի եւ Մարսէլի վերջին տարիներու արդիւնաւէտ համագործակցութեան համար, ընդգծելով, որ երկուստեք փոխգործակցութիւնը շատ կարեւոր է մարսէլահայութեան համար: Տարօն Մարգարեան իր հերթին վստահեցուցած է, որ երկու քաղաքներու փոխյարաբերութիւնները բարձր մակարդակի վրայ են ու պիտի շարունակեն ամրապնդուիլ:

Ամերիկեան The Daily Beast պարբերականն ուշագրաւ անդրադարձած է Լեռնային Ղարաբաղին` պատմելով պատերազմական իրավիճակին մէջ ծաղկող ժողովրդավարութեան ու սահմանային լարուած իրավիճակի մասին, կը գրէ Tert.am-ը:

«Մայրամուտի վարդագոյն շողերը կ՛իջնեն խաղաղ Ստեփանակերտի վրայ, որ ժամանակին անխնայ ռմբակոծուած ու աւիրուած է հայ-ատրպէյճանական պատերազմի ընթացքին: Թէեւ սահմանագիծին վրայ կրակոցները դեռ կը հնչեն, այնուհանդերձ ինքնահռչակ հանրապետութեան մայրաքաղաքը շատ խաղաղ է:

«Ստեփանակերտի մէջ տիրող հանդարտութիւնը նման է գերիրապաշտական (surrealistic) պատկերի` հաշուի առնելով Ղարաբաղի պատերազմական անցեալն ու ռազմականացուած ներկան:«Կովկասի կանաչապատ լեռներուն մէջ ծուարած Ղարաբաղը Արեւմուտքի մէջ բնակող հայկական սփիւռքի ջանքերով կանգնած է ծաղկուն ժողովրդավարութեան ճանապարհին: Թէեւ անիկա կը նախընտրէ կրաւորական դիտորդի դեր ստանձնել բարդ աշխարհաքաղաքական զարգացումներու հարցով, այնուհանդերձ ԼՂ իշխանութիւնները կը գիտակցին, որ որեւէ քաղաքական անկայունութիւն ունակ է «արթնացնելու» Ատրպէյճանի հետ` շատոնց արդէն չննջող պատերազմը: Սակայն տեղացիները  աւերիչ պատերազմի կրկնութիւնը չեն ցանկանար:

«Ուստի, վտանգներով լի յեղափոխութիւններէ խուսափելու համար, Ստեփանակերտը կ՛անցնէ արդար եւ թափանցիկ ընտրութիւններ: Փաստացի, Ստեփանակերտը կ՛ապացուցէ, որ կրնայ յաջող պայքար մղել նաեւ յետխորհրդային բոլոր երկիրներուն յատուկ կաշառակերութեան ու կազմակերպուած յանցաւորութեան դէմ»,- կը գրէ յօդուածագիր Աննա Նեմցովան:

Հեղինակը կը նկատէ, որ ի տարբերութիւն Հայաստանի, ուր կաշառակերութիւնը շատ խոր արմատներ ունի, ԼՂ-ի մէջ գործարարներն ու ձեռնարկատէրերը գործնական առումով  իրենց աւելի ապահով կը զգան:

«Ես փախայ Երեւանէն եւ գործարարութիւն հիմնեցի Ստեփանակերտի մէջ, ուր կաշառակերուիւնը կը բացակայի եւ ոչ ոք կրնայ ինծի ստիպել կաշառք վճառել»,- կը մէջբերէ Նեմցովան Ստեփանակերտի մէջ գործող Florence Garden ճաշարանի տիրոջ` Դրօ Կարապետեանի խօսքերը:

Հաճելիօրէն զարմացնող ժողովրդավարութեան ու կաշառակերութեան բացակայութեան թեմաներէն սահուն անցում կատարելով ԼՂ հակամարտութեան ու սահմանային գօտիի լարուած իրավիճակին` յօդուածագիրը կը նշէ, որ թէեւ զինադադարէն 2 տասնամեակ անցած է, այնուհանդերձ սահմանին  յաճախակի զոհեր կ՛ըլլան:

«Միակ բանը, որ ԼՂ  բնակիչները չեն հասկնար, անիկա է, թէ ինչո՞ւ իրենց ընկեր Ռուսիան ահռելի խմբաքանակով զէնք կը վաճառէ Ատրպէյճանին: Ինքնահռչակ պետութեան արտաքին գործոց նախարար Կարէն Միրզոյեանի խօսքերով, իրենք այդքան ալ մեծ օգնութեան չեն ստանար Ռուսիայէն: «Մեզ աւելի շատ ԱՄՆ-ն կ՛օգնէ»,-պաշտօնեայի խօսքերով կ՛եզրափակէ հեղինակը:

(Cilicia TV-ի Հարցազրոյցը Թռչնոց Բոյնի Խնամակալութեան Ատենապետուհի Տիկին Սեդա Խտըշեանին հետ)

ՎԵՐՋԻՆ ՕՐԵՐՈՒՆ, ՍԽԱԼ ՏԵՂԵԿՈՒԹԻՒՆՆԵՐ ՍԿՍԱԾ ԵՆ ՇՐՋԻԼ, ՅԱՏԿԱՊԷՍ ՀԱՄԱՑԱՆՑԻ ՃԱՄԲՈՎ, ԹՌՉՆՈՑ ԲՈՅՆԻՆ ԱՌՆՉՈՒԱԾ ԱՊԱԳԱՅ ԾՐԱԳԻՐՆԵՐՈՒՆ ՄԱՍԻՆ։ ՏԵՂԵԿՈՒԹԻՒՆՆԵՐ, ՈՐՈՆՔ ՍԿՍԱԾ ԵՆ ԶԱՐՄԱՆՔ ՅԱՌԱՋԱՑՆԵԼ ԹՌՉՆՈՑ ԲՈՅՆԻՆ ՄՕՏԷՆ ԾԱՆՕԹ ԱՆՁԵՐՈՒ ԵՒ ՄԵՐ ԺՈՂՈՎՈՒՐԴԻ ԶԱՒԱԿՆԵՐՈՒՆ ՄՕՏ։ ԻՆՉՊԷՍ ԺՈՂՈՎՈՒԴԸ Կ’ԸՍԷ՝ ՊԷՏՔ Է ՋՈՒՐԸ ԱՂԲԻՒՐԷՆ ԽՄԵԼ։ ՀԵՏԵՒԱԲԱՐ, ՈՐՊԷՍԶԻ ԱՒԵԼԻ ՃԻՇԴ ՈՒ ՅՍՏԱԿ ՏԵՂԵԿՈՒԹԻՒՆՆԵՐ ՈՒՆԵՆԱՆՔ ԱՅՍ ՄԱՍԻՆ, CILICIA TV-ԻՆ ԴԻՄԵՑ ԹՌՉՆՈՑ ԲՈՅՆԻ ՅԱՆՁՆԱԽՈՒՄԲԻ ԱՏԵՆԱՊԵՏՈՒՀԻ ՏԻԿԻՆ ՍԵԴԱ ԽՏԸՇԵԱՆԻՆ։

Հարցում. Տիկին Սեդա Խտըշեան, հակիրճ կերպով կրնաք ըսել թէ ինչո՞ւ շրջան ընող այս տեղեկութիւնները Թռչնոց Բոյնի մասին։

Պատասխան. Խորապէս կը ցաւիմ, որ նուիրական հաստատութեան մը մասին կարգ մը անպատասխանատու անձեր, հայ թէ ոչ-հայ, անձնական ու շահադիտական հաշիւներէ մեկնած, նման սխալ, հերիւրածոյ տեղեկութիւններ սկսած են փոխանցել հանրութեան, օգտագործելով այսպէս կոչուած facebook-եան արագ միջոցները։ Եւ դժբախտաբար, մեր ժողովուրդի զաւակներէն ոմանք, իրենց կարգին սկսած են իրարու փոխանցել այս տեղեկութիւնները, առանց մտածելու, թէ այս հաստատութիւնը իր պատասխանատու տնօրէնութիւնը, խնամակալութիւնը ու վերին մարմինները ունի եւ հետեւաբար, անհրաժեշտ է ուղղակի դիմել իրենց՝ ճիշդ տեղեկութիւններ ստանալու համար։ Կը զարմանամ, թէ ինչպէ՞ս մարդիկ չեն մտածեր, որ հայերէն, անգլերէն, ֆրանսերէն, արաբերէն լեզուներով յօդուածներ կը գրուին ոչ-հայերուն կողմէ, որոնք Թռչնոց Բոյնի ուր ըլլալը չեն գիտեր. Թռչնոց Բոյնի ներքին ծրագիրներու մասին տեղեկութիւններ կը փոխանցուին, որոնք փաստօրէն անճիշդ են ու սխալ եզրակացութիւններու առաջնորդող։ Արդեօք կարդացողները չե՞ն զարմանար այս երեւոյթին համար, եւ չե՞ն մտածեր որ այս բոլորի ետին սխալ բան մը կայ՝ կազմակերպուած արշաւ մը կամ շահադիտական մօտեցում մը…։

Հարցում. Մեկնելով ձեր այս հարցադրումէն եւ ձեր արտայայտած իրաւացի վրդովումէն, կ’ուզենք իմանալ ճշմարտութիւնը։

Պատասխան. Եթէ աչք մը նետէք շրջան ընող Facebookեան լուրերուն, պիտի տեսնէք որ տեղ մը մտահոգութիւն կ’արտայայտուի շրջանի հնագիտական վայրին առնչուած, այլ տեղ մը՝ Պիպլոսի մշակութային արժէքին կապուած, ուրիշ տեղ մը գերեզմաններու փոխադրութեան առնչուած, կամ ցեղասպանութեան ժառանգութիւնը պահելու նախանձախնդրութեան կապուած, այսպէս, անյարիր խառնարան մը կայ լուրերուն մէջ։ Այս լուրերուն հետեւողը կը զարմանայ թէ ինչո՞ւ այս բոլորը, այս կեղծ ու շինծու նախանձախնդրութիւնը. ի՞նչ է այս բոլորի միտք բանին, ի՞նչ կը հետապնդուի այս բոլորին ետին։

Հարցում. Ճիշդ ատոր համար ուզեցինք ձեզմէ իմանալ ճշմարտութիւնը։

Պատասխան. Թռչնոց Բոյնը մեր ժողովուրդին կը պատկանի եւ մենք որպէս խնամակալութիւն համարատու ըլլալով մեր ժողովուրդին, պարտաւոր ենք բոլոր տեղեկութիւնները փոխանցել մեր ժողովուրդի զաւակներուն։ Առաջին հերթին յայտնեմ, որ մտածում մը ունէինք տարիներ ի վեր, Թռչնոց Բոյնի ամէնէն հին շէնքը, ուր Մաման (Մարիա Ճէյքըպսըն որբերուն կողմէ Մամա կոչուած է իրենց նկատմամբ ցուցաբերած երկար տարիներու խնամքին համար) կ’ապրէր իր անմիջական գործակիցներով, թանգարանի վերածել։ Պատասխանատու մարմինները մեր այս մտածումը գնահատելով, անմիջապէս զայն ծրագրի վերածեցին ու աշխատանքի սկսանք։ Նախնական աշխատանքներէն յետոյ Վեհափառ Հայրապետին Ճամբով Զուիցերիայէն Տէր եւ Տիկին Աելքքօ եւ Անի Պէզիքեան ստանձնեցին այս յոյժ կարեւոր ծրագրին բարերարութիւնը։ Ծրագրին նպատակն էր յիշեալ շէնքին մէջ եւ իր շուրջը ամփոփել եւ ցուցադրել ինչ որ կապուած է Մամային եւ Թռչնոց Բոյնի առաջին շրջանի որբերուն։ Այս մասին յայտարարութիւններ կատարեցինք, տեղեակ պահելով մեր ծրագրի մասին եւ կոչ ուղղելով բոլոր անոնց, որոնք որբերուն եւ Թռչնոց Բոյնին առնչուած տեղեկութիւններ ունին, փոխանցելու մեզի։ Ինչպէս գիտէք, Մամային գերեզմանը կը գտնուի նորակերտ թանգարանի մուտքին։ Այս առիթով ուզեցինք որ Մամային գերեզմանը վերանորոգուի եւ անոր աջին փոխադրուի որբերու հաւաքական գերեզմանը, եւ ձախին՝ Թռչնոց Բոյնի պաշտօնեաներու հաւաքական գերեզմանը։ Շուրջ քսան որբերու եւ պաշտօնեաներու գերեզմանները կը գտնուին Թռչնոց Բոյնի մէկ անծանօթ ու լքուած անկիւնը, կորսուած թուփերու եւ եղեգնուտներու ետին (Ազգային թէ իրաւական իմաստով ոչ մէկ ճանաչում ունեցած է որպէս գերեզմանատուն). գերեզմաններէն ոմանք նոյնիսկ անուն չունին ու նաեւ այցելուներ չկան։ Բնականաբար, աճիւններու փոխադրութիւնը պիտի կատարուի հայ եկեղեցւոյ կրօնական յատուկ արարողութեամբ, մեր եկեղեցւոյ կանոններուն ու աւանդութիւններուն համաձայն։ Մեր նպատակն է գերզմանները Մամային շուրջ փոխադրելով յաչս մեր ժողովուրդին ու օտարներուն կենդանի վկայութիւն մը տալ ցեղասպանութենէն յետոյ որբերու կեանքին ու անոնց նկատմամբ Մամային կողմէ տարուած խնամքին։

Այս հարցին շուրջ կ’ուզենք հետեւեալ կէտերը շեշտել.- Ա) Այս ծրագիրը տարիներ առաջ որոշուած էր եւ ոչ մէկ կապ ունէր Թռչնոց Բոյնի այլ ծրագիրներուն հետ։ Հետեւաբար, չարամտութիւն է ոմանց կողմէ մեր այս ծրագիրը առնչել Թռչնոց Բոյնի ներկայ թէ ապագայ այլ ծրագիրներուն հետ։ Բ) Գերեզմաններու փոխադրութեան ծրագիրը վերջանականացնելէ առաջ յաճախակի կերպով յայտարարութիւններ կատարեցինք յայտնելով թէ՝ խնամակալութիւնը նման ծրագիր մը ունի եւ հետեւաբար անոնք որոնք, հեռաւոր կամ մօտաւոր ազգականական կապերով առնչուած հանգուցեալներ ունին յիշեալ գերեզմաններուն մէջ, կրնան այս առիթով փոխադրել իրենց ննջեցեալները ազգային գերեզմանատուներ։ Ոմանք ներկայացան Թռչնոց Բոյնի տնօրէնութեան պարզապէս գնահատելու մեր այս որոշումը ըսելով, որ այս ձեւով անտէր մնացած մեր որբերը Մամային մօտ ըլլալով աւելի պիտի արժեւորուին։

Հարցում. Իմացանք նաեւ, որ Թռչնոց Բոյնի առնչուած ծովեզերեայ շրջանի շինարարական այլ ծրագրի մը մասին կը խօսուի։

Պատասխան. Ճիշդ է, եթէ մեր կատարած յայտարարութիւններուն կամ հրապատակած հաղորդագրութիւններուն հետեւեցաք, այս մասին եւս մեր ժողովուրդը օրին տեղեակ պահեցինք։ Յայտնեմ որ Թռչնոց Բոյնի ծովեզերեայ շրջանը միշտ ալ լքուած շրջան մը եղած է։ Մօտաւորապէս երեսուն տարիներ առաջ մէկու մը վարձու տրուած է հողամշակութեան որոշ պայմաններով, որպէսզի եկամուտ ապահովենք Թռչնոց Բոյնին։ Դժբախտաբար, լուրջ հարցեր ունեցանք նոյնիսկ դատական միջոցներու դիմեցինք։ Այդ դառն փորձառութենէն մեկնած խնամակալութիւնը եղած է ծայրայեղօրէն ուշադիր յիշեալ հողամասը շահագործելու գծով, սակայն միշտ ալ զայն շահագործելու ծրագիրը իր առջեւ ունեցած է։ Անցնող տասնամեակի ընթացքին, բաւական դիմողներ եղան, յատկապէս Ճիպէյլի շրջանէն, տուեալ հողամասը շահարկելու առաջարկներով։ Առաջարկուած ծրագիրներու բնոյթը եւ նիւթական պայմանները խնամակալութեանս համար ընդունելի չէին։

Ներկայ տարուան ընթացքին, աւելի լուրջ ծրագիր մը ներկայացուեցաւ խնամակալութեան։ Խնամակալութիւնս սկզբունքով համաձայն ըլլալով, նաեւ ուզեց իմանալ Կաթողիկոսարանի շահագործման ու կալուածոց յանձնախումբերու ու Ազգային Կեդրոնական Վարչութեան տեսակէտները։ Առաջարկուած ծրագիրը լայնօրէն քննարկուեցաւ յիշեալ մարմիններուն կողմէ, եւ սկզբունքային համաձայնութիւն տրուեցաւ, յստակօրէն ճշդելով շարք մը պայմաններ։ Նաեւ կ’ուզենք յայտնել, որ նկատի ունենալով մեր հողաշերտին Պիպլոսի հին քաղաքին անմիջապէս կից ըլլալը եւ շրջանի հնագիտական կարեւորութիւնը, որոշ դժուարութիւններու դէմ յանդիման գտնուեցաւ ծրագիրը, սակայն անցնող ամիսներու ընթացքին կ’իմանանք, որ թէ՛ UNESCO-ին եւ թէ Լիբանանի մշակութային թէ հնագիտական պատասխանատուներուն կողմէ որոշ պայմաններով առաջարկուած ծրագիրը ամբողջացման ընթացքի մէջ կը գտնուի։

Հարցում. Դուք խօսեցաք ծրագրի մը մասին։ Այս ծրագրի իրագործումով Թռչնոց Բոյնը ի՞նչ պիտի շահի ու ի՞նչ պիտի կորսնցէ։

Պատասխան. Ուրախ եմ որ այս հարցումը յստակ կերպով կը դնէք, որովհետեւ դարձեալ մեր կարգ մը ազգայինները Facebookերու ճամբով մտահոգութիւններ կը յայտնեն, որոնք անճիշդ են ու անտեղի։ Դուք կրնա՞ք երեւակայել որ մենք համաձայն ըլլանք որեւէ ծրագրի, որ կրնայ վնասել Թռչնոց Բոյնին։ Ի՞նչ է մեր շահը այս ծրագրէն, եթէ իրագործուի.-

Ա) Թռչնոց Բոյնի ծախսերը հետզհետէ կը բարձրանան, իսկ օտար աղբիւրներէ ցարդ եկող եկամուտները, փաստօրէն դադրած են։ Ճիշդ է, մեր ժողովուրդի զաւակներու մնայուն գուրգուրանքին առարկայ է Թռչնոց Բոյնը, սակայն մեր տարեկան պիւտճէին մօտաւորապէս կէսը բաց է։ Մենք միշտ հետամուտ էինք ծովեզերեայ ծրագրի իրագործման, ապահովելու համար Թռչնոց Բոյնի տարեկան պիւտճէն։
Բ) Այս ծրագիրը եթէ իրագործուի, ծրագրին տէրը մէկ միլիոն տոլար տրամադրէ նոր եկեղեցւոյ շինութեան։ Հայկական ոճով նոր եկեղեցւոյ շինութեան ծրագիրը արդէն պատրաստ է։
Գ) Փոքրիկներուն ննջարանները, որոնք լուրջ վերանորոգման կարօտ են, շատ հաւանաբար հիմնովին վերանորոգուին կամ անոնց տեղ նորը շինուի թանգարանի բարերարի զաւկին՝ Զարեհին կողմէ։
Դ) Եթէ յիշեալ ծրագիրը իրագործուի հաստատութենէն ներս ոչ մէկ շինութիւն պիտի քանդուի, այլ ներկայ շինութիւնները պիտի վերանորոգուին եւ հաստատութիւնը աւելի պիտի ծաղկի։

Հարցում. Հետեւաբար այս բոլորէն յետոյ, մենք դարձեալ հարց կու տանք թէ ինչո՞ւ այս աղմուկը։

Պատասխան. Իմ տուած տեղեկութիւններուս ու լուսաբանութիւններուս լոյսին տակ ընթերցողը պէտք է ինքն իրեն հարց տայ, թէ ինչո՞ւ այս կազմակերպուած արշաւը Թռչնոց Բոյնին դէմ եւ զարմանլօրէն առաւելաբար օտար լեզուներով եւ օտար մամուլի էջերէն…։ Կազմակերպուած արշաւ մը, ուր դժբախտաբար նաեւ մի քանի հայորդիներ, կամայ թէ ակամայ, ներառուած են ու կը շահագործուին՝ շահադիտական նպատակներով այս չարամիտ արշաւը ծրագրողներուն կողմէ։ Հետեւաբար, մեր ժողովուրդի զաւակները զգուշ պէտք է ըլլան յատկապէս Facebookերու ճամբով շրջան ընող սխալ տեղեկութիւններու նկատմամբ։ Որեւէ լուսաբանութեան գծով, ոեւէ հայորդի կրնայ դիմել Թռչնոց Բոյնի տնօրէնութեան կամ խնամակալութեան։

Շնորհակալութիւն կը յայտնենք Տիկ. Խտըշեան ձեր տուած այս լուսաբանիչ բացատրութիւններուն համար։

Ն.Ս.Օ.Տ.Տ. ԱՐԱՄ Ա.
ԿԱԹՈՂԻԿՈՍ

ԱՆԹԻԼԻԱՍ – Անցնող երեք օրերու վրայ տարածուած միջազգային համագումար մը տեղի ունեցաւ Լիբանանի Քասլիքի համալսարանին մէջ, նուիրուած յատկապէս Ասորիներու ցեղասպանութեան։ Աւելի քան հարիւր հոգիներու մասնակցութեամբ տեղի ունեցող համագումարը կազմակերպուած էր Ասորի Ուղղափառ եւ Ասորի Կաթոլիկ Պատրիարքութեանց կողմէ։

Համագումարի բացման նիստին ներկայ գտնուեցան վեց հոգեւոր պետեր եւ զանազան եկեղեցիներու ներկայացուցիչներ։ Հոգեւոր պետերու շարքին խօսք առաւ նաեւ Ն.Ս.Օ.Տ.Տ. Արամ Ա. Կաթողիկոս։

Վեհափառ Հայրապետը իր խօսքը ամփոփեց հետեւեալ հինգ կէտերուն մէջ.-

ա) Ինչ որ տեղի ունեցաւ 1915-ին, Օսմանեան կայսրութեան սահմաններէն ներս հայերուն, ասորիներուն, յոյներուն եւ այլ քրիստոնեայ համայնքներուն դէմ, ցեղասպանութիւն էր, բառին իրաւական հասկացողութեամբ։ Ցեղասպանութիւն էր իր մեթոտով ու նպատակով, եթէ նոյնիսկ այդ ժամանակներուն ցեղասպանութիւն բառը տակաւին մաս չէր կազմեր միջազգային օրէնքի բառարանին։ Պատմութիւնը յստակօրէն ցոյց կու տայ, թէ Օսմանեան կառավարութեան կողմէ ծրագրուածը, կազմակերպուածը ու գործադրուածը ցեղասպանութիւն մըն էր։

բ) Միջազգային օրէնքին համաձայն, երբ նոյն երկրին մէջ եւ նոյն ժողովուրդին համար կառավարութիւն մը կը յաջորդէ նախորդ կառավարութեան, թէկուզ գաղափարախօսական ու քաղաքական տարբեր օրակարգով ու նպատակով, ան յաջորդը կը նկատուի նախկին կառավարութեան։ Իրաւաքաղաքական այս յստակ սկզբունքէն մեկնելով, ներկայ Թուրքիոյ հանրապետութիւնը յաջորդը կը նկատուի Օսմանեան կայսրութեան, եւ հետեւաբար, ան կը ժառանգէ 1915-ի կառավարութեան իրաւունքներն ու պարտաւորութիւնները։ Սա կը նշանակէ, որ ներկայ Թուրքիան պարտաւորութիւն մը ունի 1915-ին կազմակերպուած ցեղասպանութեան նկատմամբ։

գ) Դարձեալ միջազգային օրէնքին համաձայն, ցեղասպանութիւնը ոճիր է մարդկութեան դէմ։ Հետեւաբար, ցեղասպանութիւնն ու ցեղասպանը պէտք է միջազգային դատապարտումի ենթակայ դառնան։ Ցեղասպանութեան դատապարտումը կը նշանակէ ցեղասպանութեան ճանաչում, եւ ճանաչումը կ’ենթադրէ հատուցում։

դ) Թէ՛ հայերը եւ թէ ասորիները աշխարհի բոլոր կողմերը կը շարունակեն նշել ցեղասպանութեան 100-ամեակը։ Մենք մեր նահատակները յիշեցինք ու անոնց կտակին նկատմամբ մեր հաւատարմութիւնը վերահաստատեցինք։ Սակայն, պէտք չէ մոռնանք որ մենք պահանջատէր ենք։ Պէտք չէ մոռնանք, որ Թուրքիոյ մէջ հազարաւոր հայ, ասորի, յոյն վանքեր, եկեղեցիներ ու եկեղեցապատկան կալուածներ կը գտնուին. ոմանք քանդուած են, ուրիշներ բռնագրաւուած պետութեան կողմէ։ Մենք կը պահանջենք անոնց վերադարձը իրենց իրաւատէրերուն։

ե) Մեր պահանջատիրութիւնը իրաւաքաղաքական է եւ ո՛չ կրօնական։ Դարեր շարունակ քրիստոնեաներ ու իսլամներ Միջին Արեւելքէն ներս ունեցած են խաղաղ ու ներդաշնակ գոյակցութիւն։ Նո՛յն մօտեցումով ու յանձնառութեամբ պիտի շարունակենք մեր գոյակցութիւնը։ Այսօր, ինչ որ տեղի կ’ունենայ Սուրիոյ եւ Իրաքի մէջ քրիստոնեաներուն ու փոքրամասնութիւններուն նկատմամբ, այլապէս ցեղասպանութիւն է։ Ցեղասպանութիւնը պէտք է դատապարտուի բոլոր կրօններու ու ազգերու կողմէ, որպէսզի չկրկնուի ան։