ԼԱԹՎԻԱՅԷՆ ՀԱՅԿԱԿԱՆ ԱՐՁԱԳԱՆԳՆԵՐ. ՄԷԿ ԵԿԵՂԵՑԻ, ԵՐԿՈՒ ԽԱՉՔԱՐ ԵՒ… ԵՐԵՍՈՒՆՉՈՐՍ ՃԱՇԱՐԱՆ

ԼԱԹՎԻԱՅԷՆՀԱՅԿԱԿԱՆԱՐՁԱԳԱՆԳՆԵՐ. ՄԷԿԵԿԵՂԵՑԻ, ԵՐԿՈՒԽԱՉՔԱՐԵՒ… ԵՐԵՍՈՒՆՉՈՐՍՃԱՇԱՐԱՆ
ՀՐԱՅՐՃԷՊԷՃԵԱՆ
«Եթէայսօրմերհամայնքներըչզօրացնենք, վաղըմերունեցածներնալպիտիկորսնցնենք»:
Խոսրովքհնյ. ՍտեփանեանըԷսթոնիոյ, ԼաթվիոյեւԼիթուանիոյհայկականգաղութներունհոգեւորհովիւնէ: ԱնՀայաստանէնկուգայեւեռանդովկըլծուիպալթեանայսերեքերկիրներուհոգեւորեւկազմակերպչականառաջնորդութեանաշխատանքներուն: ՏէրհօրնստավայրըՌիկան` Լաթվիոյմայրաքաղաքնէ:
ԱմիսըերկուկիրակիՌիկայիմէջկըպատարագէ, մէկանգամ` Թալինի (Էսթոնիա), մէկանգամալՎիլնիւսիմէջ (Լիթուանիա): Այսերեքերկիրներըսահմանակիցըլլալովհանդերձ, կըգտնուինաշխարհագրականբաւականլայնտարածութեանմըվրայ, ինչորկըստիպէքահանայիներկարճամբորդութիւններկատարելիրառաքելութեանիխնդիր:
Ռիկանգեղեցիկքաղաքէ: Անորշէնքերըկառուցուածեն «եուկընսթայլ» տիպիճարտարապետականոճով, որընթացքառածէ 19- 20-րդդարերունեւստեղծածյատուկկենցաղեւմտածողութիւն` արուեստիեւփիլիսոփայութեանբնագաւառներունմէջ: Արուեստիայսոճըոչմիայնբնորոշդիմագիծմըկուտայքաղաքին, այլնաեւ` տարբերփայլք: ԼաթվիանմասկազմածէԽորհրդայինՄիութեան: 1990-ինառաջիներկիրներէնէր, որանջատուեցաւԽորհրդայինՄիութենէնեւկերտեցանկախհանրապետութիւն: ԱյսօրԼաթվիանանդամէԵւրոպականՄիութեան` ոչմիայնկենսամակարդակինշնորհիւ, այլնաեւ` ճարտարարուեստականյառաջխաղացքին: Թէեւռուսերէնըեւանորազդեցութիւնըառկայենտակաւին, բայցզգալիէնաեւտեղացիժողովուրդինկողմէզգայնութիւննուվերապահութիւնըանոնցնկատմամբ:
ՀայկականիրականութիւնըսկսածէրզարգանալԽորհրդայինՄիութեանօրերուն, երբ գաղութըկըհաշուէրմօտաւորապէսեօթըհազարհայ: ԱնոնքՀայաստանէնեկածէինուսանելունպատակով, կամ` աշխատանքգտնելու: Ներկայիսգաղութըհազիւ 2500 հոգիկըհաշուէ: Շրջանինմէջտիրողտնտեսականտագնապըպատճառդարձաւնաեւ, որմեծթիւովհայերհեռանաներկրէն:
ՏէրԽոսրովինհամարքրիստոնէականհաւատքըեւազգայինարժէքներըսրբութիւններեն, որոնցհամարեւանոնցպահպանմանիխնդիրկըտագնապիան, մանաւանդորխառնամուսնութիւններունիբրեւհետեւանք` հայազգիզաւակներըհետզհետէկըհեռանանհայկականջերմմիջավայրէն:
Բայցյուսահատութիւնչիճանչնարհայհոգեւորականը: 2005 թուականիննշանակուածէայդտարածաշրջանիհոգեւորհովիւ: Որպէսհոգեւորտեսուչ` անՂարաբաղիմէջծառայածէ, եւատիկազինքաւելիգօտեպնդածէհայունարդարպայքարովեւազգայինինքնորոշմանարժանիքներով:
Ռիկայիհայկականեկեղեցւոյշինարարականաշխատանքներըսկսածեն 1997-ինեւմնացած` կիսատ: Համայնքիհոգեւորառաջնորդութիւնընորստանձնածհովիւըանմիջապէսկըձեռնարկէեկեղեցւոյկառուցմանեւշինարարականաշխատանքներուամբողջացման: 2009-ինշինարարութիւնըիրլրումինկըհասնի, եւ 2011-ինեկեղեցինկ՛օծուիեւկ՛անուանակոչուիՍ. ԳրիգորԼուսաւորիչ:
Տակաւինկայաւելի՛ն. տէրհայրըայսքանովչիբաւարարուիրեւկըսկսիբանակցութիւններվարել քաղաքապետարանինհետ, որպէսզիեկեղեցւոյհանդիպակացփողոցընոյնպէսՍ. ԳրիգորԼուսաւորիչանուանուի:
«Եկեղեցւոյշինարարութեանկողքինանհրաժեշտէհաւատքկերտել», կ՛ըսէտէրհայրը: Հաւատքիհասկացողութիւնըանորհամարընդհանրականէ: Անկըհաւատայքրիստոնէականարժանիքներուն, նաեւ` ընկերայինուգաղութայինկեանքինմէջազգայինարժէքներունուգիտակցութեան:
«Անհրաժեշտէհայունմէջվառպահելանձնազոհութեանգիտակցութիւնը: Ամէնհայպէտքէզգայ, որհայկականգաղութըկըպահուինուիրուածութեամբեւհայկեանքինմէջգործօնմասնակցութեամբ», կ՛ըսէհոգեւորհովիւը:
Հայկականգաղութինմէջչկանկուսակցականկառոյցներ, հետեւաբարհայիրականութեանմէջեկեղեցինդարձածէմիակկեդրոնատեղին, որիրհովիւինհետմիասինկըհաւաքէեւիրարուկըմիացնէհայգաղութինզաւակները: «Այսիմաստովգաղութըինծիկընայիոչմիայնորպէսհոգեւորհովիւ, այլեւ` ազգայինառաջնորդ, հետեւաբարպարտաւորութիւններսեւպարտականութիւններսշատեն»:
Թէեւփոքրժպիտմըուրուագծուեցաւտէրհօրդէմքինվրայ, բայցանորետինկայծանրաբեռնուածութիւն, նաեւ, մերթընդմերթ, յուսահատութեան դրսեւորումներ: «Պէտքչէմոռնալ, որեսալմարդեմ», շարունակեցան:
Հայկականմիօրեայվարժարանըկիրակիօրերըկըգործէեկեղեցւոյգետնայարկսրահինմէջ: Դասապահերըկըսկսինառաւօտեանժամըտասէնմինչեւերեկոյեանժամըվեց: Ութտարեկանէնմինչեւվաթսուներեքտարիքի հայորդիներկըմասնակցինհայերէնդասաւանդութիւններուն: Մօտաւորապէսերեսունհայերկանոնաւորկերպովկըհետեւինդասընթացքներուն:
ՏէրԽոսրովայսքանովբաւարարուածչէ: «Եթէհայապահպանմանմասինպիտիմտածենք, անհրաժեշտէունենանքամէնօրեայհայկականվարժարան: Հայոցլեզուիգործածութիւնըյատկապէսնորսերունդիմօտհետզհետէկընուազի: Նոյնիսկերբտուներունմէջհայերէնկըխօսինքմանուկներունհետ, ընդհանրապէստեղականլեզուովկամռուսերէնովկըպատասխանենմեզի»: Ասիկատէրհօրցաւերէնմէկնէ, որունհամարկըտագնապի: «Եթէմերհամայնքըայսօրչզօրացնենք, վաղըմերունեցածնալ կըկորսնցնենք», կըհաստատէան:
ՀայկականայսօրուանիրավիճակըիրիւրայատուկտեղնուդրոշմըունիՌիկայիմէջ: Մէկեկեղեցիմը` Ս. ԳրիգորԼուսաւորիչ, որհայունհոգեւորեւազգայինպատուանդաննէ, երկուխաչքար` մէկըեկեղեցւոյշրջափակինմէջ, իսկմիւսը`քաղաքիկեդրոնականմասին` Հայաստանիմէջքրիստոնէութեանպետականացման 1700-ամեակինառիթովկառուցուած: Այսերկուխաչքարերըհայուն «ապրող» եւ «ապրելու» հրամայականներունվկայութիւններնեն: Բայցկայնաեւաւելին… երեսունչորսհայկականճաշարան` «Արմենիա», «Աղթամար»եւուրիշներ, որոնքկըգործենմայրաքաղաքիտարբերշրջաններունմէջեւվստահաբարհպարտութիւնկըներշնչենհայուն:
ՏէրԽոսրովաչալրջութեամբկըհետեւիքաղաքականբոլորիրադարձութիւններուն:
«ԹրքականգործօնըշատզօրաւորէԼաթվիոյմէջյատկապէս` ցեղասպանութեան 100-ամեակինախօրեակին», կ՛ըսէան: «Չեմգիտեր` ինչպէ՞սպէտքէկազմակերպուիլայսբոլորինդիմաց»: ՏէրԽոսրովինայսհարցադրումը, կ՛ենթադրեմ, ոչմիայնիր, այլնաեւինծիուհամայնհայութեանկըվերաբերի` որպէսմէկմեծմարտահրաւէր. «Ինչպէ՞սպէտքէկազմակերպուիլ»:
Չեսկրնարչմտածել, թէորքա՜ն «գունագեղ» էհայկականսփիւռքը, որքա՜ն «այլազան», եւայսօրերուննաեւ` «փոխուող» իրականութիւն, երբմայրհայրենիքէնարտասահմանկ՛անցնինմեծթիւովհայեր:
Բայց «գունագեղ», «այլազան» եւ «փոխուող» իրականութիւններըունինմէկ հասարակյայտարար, մեծպարտականութիւն` հայապահպանում: Անհրաժեշտութիւն` հայըհայպահելու, որովհետեւատիկաոչմիայնայսօրուան, այլնաեւվաղուանգրաւականնէ: ՏէրԽոսրովիմտահոգութենէնմեկնելով` հայկականիրականութիւնըկըկանգնիմեծառաքելութեանդիմաց. արդարեւ, եթէապագանպիտիերաշխաւորենք, պէտքէսկսինքայսօրուանտուեալներըգուրգուրալէն:
ԼիբանանեանշարժապատկերիարուեստիլաւներկայացուցիչներէնՆատինԼապաքիիվերջինժապաւէնինխորագիրը ուսանելիպէտքէըլլայնաեւհայունհամարայսօր: Լիբանանիքաղաքացիականպատերազմիմթնոլորտէնետքուանորստեղծածքաղաքական, ընկերային, կրօնականեւմշակութայինհանգուցայինիրադարձութիւններէնետքբեմադրիչըհարցկուտայ. «Եւհիմադէպիո՞ւր» (հալլալաուէյն), ասիկավերածելովիրժապաւէնիանուան:
Թէեւշարժապատկերինխորագիրըլիբանանցիինուանորապրածիրականութեանմասինէ, բայցմօտէնկ՛առնչուինաեւհայունեւանորապրածիրականութեան:
ԴիտելովՌիկայիհայկականիրականութիւնըեւբոլորմնացեալիրականութիւններըսփիւռքիտարածքին` անհրաժեշտէ, որհարցտանքմենքմեզի. «Եւհիմադէպիո՞ւր»:
ԵթէպահանջատիրութիւննէմեծագոյնօրակարգըՀայոցցեղասպանութեան 100-ամեակին, ուրեմնհայապահպանումըմերներհայկականմեծագոյնհիմնահարցըպէտքէըլլայ:
«Եւհիմադէպիո՞ւր» մերպատմութեանայսմեծագոյն անկիւնադարձայինառիթովանպայմանդէպիպահանջատիրութիւն, ե՛ւհայապահպանում:
Այսերկուքըիրարուհետեւիրարմովկամրջուածեն, իրարմովկըզօրանանումանաւանդ` կ՛իրականանան:
ՄինչայդԼաթվիայէնհայկականարձագանգներըկըլեցնենհայուհոգին: Մէկեկեղեցի, երկուխաչքարեւերեսունչորսհայկականճաշարան: Հայունշարունակականութեանգործօնինփոքր, բայցկարեւորկենդանիմէկպատկերը, զորպէտքէտանինքվաղուան:
Leave a Reply
News
-
10.08.2020
Armenia delegation meets with Catholicos-Patriarch Krikor Bedros XX in
-
10.08.2020
Tehran’s Armenian church holds requiem in honor of Beirut explosion
-
10.08.2020
Lebanese Government prepares to resign
-
08.08.2020
200 new cases and 8 deaths in last 24 hours – Armenian Center For Disease
-
08.08.2020
Artsakh reports 2 coronavirus cases in last 24 hours
-
08.08.2020
Sarkissian visits bombarded border town, praises hero villagers and troops
-
08.08.2020
Over 300 ceasefire violations by Azerbaijan in one week, says Artsakh
-
07.08.2020
Post-Soviet area priority for Russia's foreign policy – Putin
-
07.08.2020
Sarkissian discusses Beirut Armenian community relief programs with AGBU
-
07.08.2020
13 Lebanese-Armenians killed in Beirut blast – embassy

