ԹՄՄ-ի «Վրձինով Կը Մերժենք Եւ Կը Պահանջենք» Ցուցահանդէսի Մասնակից Արուեստագէտներուն Հետ

Երէկ բացումը կատարուեցաւ ԹՄՄ Լիբանանի Տեղական Վարչութեան կազմակերպած բաւական հետաքրքրական եւ իմաստալից ցուցահանդէս՝ «Վրձինով Կը Մերժենք եւ Կը Պահանջենք»ը, որուն ընդմէջէն յատկանշական  թիւով 24 լիբանանցի (ոչ հայ) արուեստագէտ-արուեստագիտուհիներ Հայոց Ցեղասպանութեան նուիրուած իրենց գործերը կը ցուցադրեն Ժպէյլի Քաղաքապետութեան Մշակութային Կեդրոնին մէջ:  Ցուցահանդէսը հովանաւորած է Ժպէյլի քաղաքապետութիւնը, որուն յաջողութեան համար իր կարեւոր գործակցութիւնը ցուցաբերած է Լիբանանի մօտ ՀՀ դեսպանատունը:

Այս առիթով ցուցահանդէսի բացումէն առաջ «Զարթօնք»ի խմբագրատուն այցելեցին մասնակից արուեստագէտներէն խումբ մը, որոնց հետ ունեցանք օգտաշատ զրոյց մը:

Մեր հիւրերէն մին  Տալալ Ֆարահն էր: Ինքնուս արուէստագիտուհի, որ յաջողած է ինքն իրեն համար ոճ մը ստեղծել, զոր ինք կը կոչէ Տալալիզմ: Ան կ՛արտայայտուի բջիջներու միջոցաւ, որովհետեւ ինք կը հաւատայ, որ կենսաբանական մեր բջիջներն են պատասխանատուն մեր մարմինի ու մտքի աշխատանքներուն: Տալալ կ’արտայայտուի վերացական արուեստով մը՝ բջիջներու գծանկարներու միջոցաւ: Այս դաշտին մէջ ան ունի աւելի քան 25 տարուան փորձ: Անձնական թէ հաւաքական ցուցահանդէսներով ներկայացուած են իր գործերը Սիտնիի, Պէյրութի եւ Փարիզի մէջ: Ան օրերս կը զբաղի սուրիացի գաղթականներուն «արուեստի միջոցաւ խաղաղութիւն» ծրագրէն ներս՝ որպէս կամաւոր արուետագիտուհի:

Մարդկային շեշտուած գիծով այս արուեստագիտուհին յայտնեց, որ չէր կրնար մերժել ԹՄՄ նախաձեռնութեան նման ցուցահանդէսի մը մասնակցութեան՝ երկու պատճառով: Երկուքն ալ զգացական: Մէկը, որովհետեւ իր մեծ մայրը հայուհի մը եղած է: Իսկ երկրորդը, որովհետեւ ինք կը հաւատայ, որ Հայոց Ցեղասպանութիւնը մարդկութեան դէմ գործուած ոճիր է եւ վեր է ամէն տեսակի նկատառումէ, որուն ճանաչման համար պէտք չէ խնայել որեւէ միջոց: Իր միջոցը վրձինն է եւ ինքը հանդէս կու գայ նուռի խորհրդանիշի մէջ գծուած մարդկային խումբով մը, որ ինք կոչած է «Անցում»:

Մեր միւս հիւրն էր Հատիլ էլ Ռըզ-Այյուպ: Ինքնուս արուեստագիտուհի մը դարձեալ, որ մասնագիտութեամբ հոգեբանուհի է: Ան ուսուցչական ասպարէզը ձգելով նուիրուած է արուեստին: Հատիլն ալ իր կարգին շեշտեց, որ չէր կրնար նման հրաւէր մը մերժել՝ իր մարդկային ազնիւ բովանդակութեան համար: Ան յայտնեց, որ իր վրձինը կ’օգնէ իրեն գծելու յոյս, սէր, եւ անձնական զգացումներ: Այս անմիջական եւ ազնիւ արուեստագիտուհին չէր վարանած իր վրձինը  ի գործ դնել Հայոց Ցեղասպանութեան ճանաչման ի խնդիր կազմակերպուած այս ցուցահանդէսին: Ան կը հաւատայ, որ արուեստը կը միացնէ մարդոց ինչ ենթահողէ ալ ըլլան անոնք, շեշտելով, որ արուեստով կարելի է յաղթել ամէն տարբերութիւններու եւ մարդիկ մօտեցնել զիրար: Հատիլ այս ցուցահանդէսին համար նկարած է Վարդ մը, որ տակաւին պահած է իր վառ գոյներն ու թարմութիւնը, հակառակ անոր որ այդ վարդը կախաղանի վրայ է: Ան իր գործը կոչած է «Ապրելու Կամքը Կը Մնայ Ամենազօրաւորը»: Հատիլը իր անմիջականութեամբ, ուզեց մեր խմբագրատան մէջ սելֆի (selfie) մըն ալ նկարուիլ, որպէս բարեկամութեան եւ մշակոյթներու համակեցութեան ու հանդուրժողականութեան ազնիւ խորհրդանիշ:

Մեր երրորդ հիւրն էր դարձեալ ինքնուս արուեստագիտուհի՝ Մարինա Ռամատին, որ մասնագիտութեամբ բեմադրիչ է, սակայն ինքզինք գտած է նկարչութեան մէջ: Ան կը գծէ անցեալն ու ներկան, հինն ու նորը: Մարինան հայ ժողովուրդի եւ Հայաստանի հանդէպ զարմանալի եւ անբացատրելի տկարութիւն մը եւ զգացական կապ մը ունի, որուն պատճառը տակաւին ինք չի գիտեր: Շուտով կ’արցունքոտին անոր աչքերը  հայկական հարցի հետ կապուած որեւէ նիւթի արծարծման ժամանակ: «Ինչպէ՞ս կարելի էր նման առաջարկ մը մերժել» ըսաւ ան: «Ես եմ, որ նման նպատակով ցուցահանդէսի մը պէտք է մասնակցիմ», եզրափակեց ան: Մարինան խաչը ելած արուեստի մերկ ոճի ինքնանկարով մը կը մասնակցի ցուցահանդէսին: Իր խօսքերով՝ խաչը հանուիլը մարդկային տանջանքներուն գերագոյնն է ու զայն նկարելն ու ցուցադրելը, ինչպէս ինք կը հաւատայ, որ թուրքերը ըրած են, մարդ արարածի արժանապատուութիւնը վիրաւորող անմարդկային արարք է: Մարինան իր գործը կոչած է «Անունս Հայաստան է»:

«Վրձինով Կը Մերժենք Եւ Կը Պահանջենք» ցուցահանդէսը պիտի շարունակուի մինչեւ յառաջիկայ Կիրակի, որուն մասին տակաւին պիտի անդրադառնանք:

Աւարտին շնորհաւորելով եւ շնորհակալութիւն յայտնելով մասնակիցներուն, կը մնայ մենք մեզի հարց տալ, թէ նմանօրինակ դատով մը, որ մեզի հետ անմիջականօրէն առնչուած  չըլլայ, մենք նոյն զգացականութեամբ մաս կը կազմե՞նք: Եթէ այո՛, շատ ուրախ եմ, իսկ եթէ ո՛չ՝ ապա ինչո՞ւ:

«Խմբ.»